Obowiązek podatkowy w Polsce, a pochodzenie dochodu

Obowiązek podatkowy w Polsce, a dochody ze stosunku pracy oraz z wykonywanej osobiście działalności gospodarczej, uzyskane w Wielkiej Brytanii.

Bardzo częstym problemem z jakim musi zmierzyć się osoba uzyskująca dochody w Wielkiej Brytanii ( dalej: WB) jest określenie czy i jakie zobowiązania w stosunku do polskich organów podatkowych na niej ciążą. Jak wynika z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jedną z fundamentalnych zasad która wpływa na obowiązek podatkowy jest zasada rezydencji, zgodnie z którą osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium RP objęte są nieograniczonym obowiązkiem podatkowym. Oznacza to, że osoba taka jest zobowiązana do rozliczenia wszelkich swoich dochodów, niezależnie od źródeł ich pochodzenia i odprowadzenia od nich należnego podatku do polskich organów podatkowych. Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną (każdą osobę nie posiadającą osobowości prawnej), która:

1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych). Jest to pojęcie dość ogóle i niełatwe do zdefiniowania. Generalnie przyjmuje się, że ośrodek interesów życiowych znajduje się w państwie z którym podatnik ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze np.: gdzie zamieszkuje małżonek , dzieci, w którym państwie ma dom, gdzie gromadzi majątek.

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

W szczególnych sytuacjach zastosowanie ma tzw. zasada źródła dotycząca osób, które nie mają zamieszkania na terytorium Polski. W tym przypadku, podlegają one w Polsce obowiązkowi podatkowemu jedynie od dochodów uzyskanych na terytorium RP (ograniczony obowiązek podatkowy).

W sytuacji osób migrujących pomiędzy Polską a Wielką Brytanią, aby dokładnie określić ich obowiązki względem polskiego fiskusa, należy zapoznać się z treścią Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych, podpisaną w Londynie dnia 20.07.2006r. Dla wskazania miejsca opodatkowania, podobnie jak w polskiej ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, istotne jest określenie miejsca zamieszkania lub siedziby.

W ślad za art. 4 w/w Konwencji :

Określenie „osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie” oznacza każdą osobę, która według prawa tego Państwa podlega tam opodatkowaniu, z uwagi na jej miejsce zamieszkania, miejsce stałego pobytu, siedzibę zarządu, miejsce utworzenia albo inne kryterium o podobnym charakterze, i obejmuje również to Państwo oraz jakąkolwiek jego jednostkę terytorialną lub organ lokalny. Jednakże, określenie to nie obejmuje osoby, która podlega opodatkowaniu w tym Państwie tylko dlatego, że osiąga ona dochód lub zyski majątkowe ze źródeł w nim położonych.

Jeżeli stosownie do postanowień ustępu 1 niniejszego artykułu osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, wówczas jej status określa się zgodnie z następującymi zasadami:

1. a) osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym ma ona stałe miejsce zamieszkania; jeżeli ma ona stałe miejsce zamieszkania w obu Państwach, wówczas uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania tylko w tym Państwie, z którym ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych); Jeżeli nie można ustalić, w którym Państwie osoba ma ośrodek interesów życiowych, albo jeżeli nie posiada ona stałego miejsca zamieszkania w żadnym z Państw, to uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania tylko w tym Państwie, w którym zwykle przebywa;
2. c) jeżeli przebywa ona zazwyczaj w obu Umawiających się Państwach lub nie przebywa zazwyczaj w żadnym z nich, to uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania tylko w tym Państwie, którego jest obywatelem;
3. d) jeżeli osoba jest obywatelem obydwu Umawiających się Państw lub nie jest obywatelem żadnego z nich, to właściwe organy Umawiających się Państw rozstrzygną tę sprawę w drodze wzajemnego porozumienia.

Miejsce opodatkowania.

Zgodnie z postanowieniami  Konwencji, pensje, płace i inne podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Wielkiej Brytanii  otrzymuje za pracę najemną, podlegają opodatkowaniu tylko w Wielkiej Brytanii, chyba że praca wykonywana jest Polsce, wówczas otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w Polsce. Czynnikiem określającym w takiej sytuacji gdzie podatek winien być zapłacony jest czas przebywania w Polsce. Jeżeli podatnik zamieszkuje normalnie w WB a wykonuje pracę najemną w Polsce, jednak nie pozostaje na terytorium RP przez okres lub okresy nie przekraczające łącznie 183 dni w roku to będzie opodatkowany w WB. Dotyczy to sytuacji kiedy pracodawca nie jest podmiotem polskim np. delegacji od brytyjskiego pracodawcy.

Zupełnie inaczej ma się sytuacja , kiedy osoba zamieszkująca na terytorium WB osiąga część dochodów w WB a część w Polsce, ale u polskiego pracodawcy. Wówczas jest zobowiązana do rozliczenia należnego podatku w obu krajach : od dochodów w WB do HMRC a od dochodów uzyskanych w Polsce do polskiego US.

W sytuacji, kiedy podatnik posiada „ośrodek interesów życiowych” w Polsce a pracuje w WB, osiąga tam dochód i odprowadza należne podatki, jest zobowiązany do zgłoszenia osiągniętych dochodów na terenie WB do polskiego US. Wynika to z faktu, iż Polsko-brytyjska umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania przyjęła metodę unikania podwójnego opodatkowania określaną jako wyłączenie z progresją.

Metoda wyłączenia z progresją polega na tym, że w Polsce wyłącza się z podstawy opodatkowania dochód osiągnięty za granicą, jednak dla ustalenia stawki podatku od pozostałego dochodu – osiągniętego w Polsce – stosuje się stawkę podatku właściwą dla całego dochodu, tzn. łącznie z dochodem osiągniętym za granicą. Oznacza to, że jeśli podatnik osiąga dochody w obu krajach i odprowadza należny podatek do brytyjskich organów podatkowych z tytułu osiągniętych w WB dochodów, a jego głównym miejscem przebywania czy posiadania interesów życiowych jest Polska to dochody z WB choć w Polsce nie będą opodatkowane to mogą zaważyć na wysokości podatku od dochodów osiągniętych w Polsce, Podatnik, w tej sytuacji co prawda zapłaci w Polsce podatek jedynie od polskich dochodów ale w wyższej wysokości.

 

Powyższe kwestie zilustrują następujące przykłady:

1. Osoba fizyczna posiada ośrodek interesów życiowych lub przebywa na terytorium Wielkiej Brytanii dłużej niż 183 dni w roku. Osiąga dochód tylko na terenie WB.

Nie jest zobowiązana do składania deklaracji podatkowej w Polsce, nie odprowadza podatku do polskiego US.

2. Osoba fizyczna. posiada ośrodek interesów życiowych lub przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku. Osiąga dochody na terenie WB.

Jest zobowiązana do złożenia deklaracji podatkowej w Polsce i odprowadzenia podatku do polskiego organu podatkowego.

3. Osoba fizyczna. posiada ośrodek interesów życiowych lub przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku. Osiąga dochody w obu krajach – w WB i w Polsce.

Generalna zasada jest taka, że podatnik jest zobowiązany do odprowadzenia należnego podatku od całości swoich dochodów do polskiego organu podatkowego.

Jeżeli jednak, dokonuje zapłaty podatku od dochodów osiągniętych na terytorium WB do HMRC, jest zobowiązany do zapłaty podatku od dochodów osiągniętych w Polsce do polskiego Urzędu Skarbowego oraz zgłoszenia wysokości dochodów uzyskanych w WB polskiemu organowi podatkowemu, w celu określenia wysokości podstawy opodatkowania w Polsce. Dochody osiągnięte i opodatkowane w WB są zwolnione z opodatkowania w Polsce ! Taki podatnik musi złożyć do polskiego US deklarację PIT-36 wraz z załącznikiem PIT-ZG. Dochody z Wielkiej Brytanii należy wykazać w poz. 8 załącznika PIT-ZG oraz w poz. 174 deklaracji PIT-36.

Nie wielu podatników informuje polskie organy podatkowe o wysokości osiągniętego dochodu za granicą, co może być niekorzystne w dłuższej perspektywie. Jeśli podatnik ma wysokie dochody zagraniczne i zamierza zainwestować w Polsce, zgłoszenie i udokumentowanie tych dochodów nie pozwoli na ich potraktowanie przez polski organ podatkowy jako dochodów z nieujawnionych źródeł przychodów i ich opodatkowanie zabójczą, 75 % stawką podatkową.

4. Osoba Fizyczna. Posiada ośrodek interesów życiowych na terytorium RP. Osiąga dochody w obu krajach – w WB i w Polsce, a w trakcie roku podatkowego zmieniła swoją rezydencję czyli przeniosła swój ośrodek życiowy do Wielkiej Brytanii.

Wówczas podatnik  powinien w Polsce rozliczyć się jedynie z dochodów uzyskanych w Polsce, zaś dochody brytyjskie nie będą w deklaracji uwzględniane. W takim przypadku podatnik jest zobowiązany do rozliczenia się na PIT-37.

Powyższe przepisy i przykłady dotyczą przychodów ze stosunku pracy oraz z działalności    gospodarczej wykonywanej osobiście. Należy pamiętać, że przychody osiągnięte z innych źródeł np. spadki, darowizny, odsetki od dywidend, podlegają innym regulacjom oraz w inny sposób ustala się miejsce ich opodatkowania. Podobnie jest z opodatkowaniem dochodów ze stosunku pracy i prowadzenia działalności gospodarczej, uzyskanych w innych Państwach niż Wielka Brytania. Każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie, ponieważ wiele czynników może mieć wpływ na określenie właściwego miejsca opodatkowania. Głównym źródłem informacji, po za prawem krajowym, są zawarte między Polską a innymi krajami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania.

Autor: Malgorzata Walencikiewicz