Chroń swoje dane osobowe!

Gdy w Polsce wprowadzano unijną dyrektywę dotyczącą ochrony danych osobowych (RODO), wiele osób dopiero poznało takie pojęcie. Faktem jest jednak to, że w dzisiejszych czasach nasze dane osobowe są chętnie zbierane przez różne firmy. W efekcie często jesteśmy atakowani niechcianym spamem oraz telefonami od telemarketerów. Dlatego warto zadbać o to, aby nasze dane nie trafiły w niepowołane ręce. Jak można to zrobić? Oto kilka przydatnych wskazówek!

Dane personalne – czym są i co trzeba o nich wiedzieć?

Choć kwestia ochrony danych personalnych stała się dość medialnym tematem, nie wszyscy do końca rozumieją to zagadnienie. Dlatego na początku warto przedstawić kilka najważniejszych faktów.

Dane personalne to po prostu wszystkie informacje, które można wykorzystać do identyfikacji konkretnej osoby. Taka definicja ma więc szeroki charakter, ponieważ obejmuje mnóstwo różnych danych. Podstawowymi informacjami tego typu są między innymi:

• imię
• nazwisko
• adres zamieszkania
• numer PESEL

Warto jednak pamiętać o tym, że podczas korzystania z internetu tworzymy jeszcze jeden rodzaj danych personalnych. Są to wszelkie informacje rejestrujące naszą aktywność online. Tutaj należy więc wymienić między innymi:

• adres IP
• historię przeglądanych stron
• pliki cookies

Wszystkie z wymienionych informacji powinny mieć poufny charakter. Jednak w praktyce potrzeba naprawdę niewiele, aby nasze dane trafiły do sieci. Wystarczy, że posiadany np. własne konto na Facebooku. Żeby założyć konto na tym portalu, musimy bowiem wyrazić zgodę na udostępnienie danych osobowych. Podobny schemat obowiązuje w przypadku wszystkich portali społecznościowych.

Dlaczego i w jaki sposób firmy gromadzą nasze dane osobowe?

Sam fakt udostępnienia swoich danych osobowych nie jest jeszcze niczym złym. Koniec końców podanie informacji o miejscu zamieszkania będzie niezbędne np. do zrealizowania dostawy produktów zamówionych w sklepie internetowym. Nie wszyscy wiedzą jednak o tym, że zdecydowana większość firm przechowuje dane swoich klientów. Dlaczego?

Tutaj warto przytoczyć dwa kolejne ważne terminy. Pierwszym z nich jest „niezbędny użytek”. Taki zapis często pojawia się w regulaminach firm, które muszą gromadzić dane klientów ze względu na charakter prowadzonej działalności. Z tego zapisu korzystają np. instytucje finansowe, gdyż mają one prawny obowiązek weryfikowania tożsamości swoich klientów.

Nieco innym zapisem jest przetwarzanie danych w „uzasadnionym interesie”. Świetnym tego przykładem będą wspomniane wyżej sklepy internetowe. Jeżeli ktoś zamierza skorzystać z usług takich firm, musi podać swoje dane osobowe. W przeciwnym razie nie będzie mógł założyć konta lub złożyć zamówienia. Trzeba jednak podkreślić, że w tym przypadku firma może korzystać z otrzymanych danych jedynie w celu realizacji usługi.

Zgoda na przetwarzanie danych w celach marketingowych

Jednakże nawet firmy, które pozornie nie potrzebują danych osobowych, często gromadzą tego typu informacje. Aby mogły robić to legalnie, użytkownik musi wyrazić zgodę na przetwarzanie danych osobowych. W dzisiejszym świecie o taką zgodę internauta jest proszony niemal na każdej odwiedzanej stronie internetowej. Taka zgoda ma jednak charakter całościowy. Oznacza to, że dane można również wykorzystać np. w celach marketingowych. Stąd właśnie biorą się zazwyczaj tony spamu, którymi atakowany jest internauta.

Dlaczego firmy w ogóle gromadzą dane osobowe? To proste! Ponieważ w ten sposób uzyskują spersonalizowane informacje o swoich klientach, którym mogą później oferować określone usługi lub produkty. Przykładowo, gdy ktoś szuka w sklepie butów narciarskich, prawdopodobnie sam uprawia narciarstwo. Dlatego później takiemu internaucie wyświetlają się reklamy nowych nart i innych akcesoriów związanych z tym sportem. Dane osobowe mają więc nieocenioną wartość dla osób zajmujących się internetowym marketingiem.

Jak możemy przeciwdziałać wykorzystywaniu naszych danych personalnych?

Wprowadzenie dyrektywy o danych osobowych sprawiło, że każdy użytkownik zyskał nieco większą możliwość ochrony takich informacji. W jaki sposób? Otóż wszystkie firmy muszą obecnie informować swoich klientów o tym, jak wykorzystują ich dane. Jeżeli komuś to nie odpowiada, może zażądać usunięcia swoich danych osobowych z bazy operatora. Kiedy firma otrzyma taki wniosek, powinna od razu zastosować się do jego treści.

Pamiętajmy jednak, że usuwanie danych personalnych jest możliwe tylko wtedy, gdy nie są one prawnie wymagane. Banki, urzędy i inne instytucje mają bowiem obowiązek gromadzenia takich informacji.

Kradzież danych – jak się przed nią chronić?

O kradzieży danych możemy mówić w momencie, kiedy ktoś uzyska do nich dostęp wbrew naszej woli. Niestety, takie sytuacje zdarzają się coraz częściej. Wynika to głównie z faktu, że mnóstwo serwisów internetowych przechowuje dane swoich użytkowników. Natomiast cyberprzestępcy wykorzystują ten fakt i próbują wykraść takie informacje. Jeśli im się uda, mogą oni sprzedać dostęp do danych lub wykorzystać je w sposób niezgodny z prawem.

Czy możemy jakoś chronić się przed kradzieżą danych? To zależy. Jeżeli przestępcy włamią się do bazy operatora i stamtąd wykradną dane, nie poradzimy na to zbyt wiele. Natomiast możemy sami zadbać o to, aby ktoś nie włamał się na nasze konta. W tym celu należy ustawiać silne hasła do kont i dbać o poufność swoich danych.

Podsumowanie

Dane osobowe to wszelkie informacje umożliwiające ustalenie czyjejś tożsamości. W cyberprzestrzeni dane osobowe są używane przez większość serwisów i stron internetowych. Niektóre firmy muszą je gromadzić, a w pozostałych przypadkach o takiej możliwości decyduje stosowna zgoda użytkownika. Ponadto internauta w każdej chwili może zażądać usunięcia swoich danych z bazy, jeżeli ich przechowywanie nie jest konieczne. Niestety, kradzieże danych osobowych zdarzają się coraz częściej. Dlatego warto dbać o poufność takich informacji i nie korzystać z nich podczas przeglądania nieznanych platform.

Zapraszamy także do lektury innych tekstów z naszego cyklu „Bezpieczeństwo Online”!

TU – Bezpieczne korzystanie z urządzeń mobilnych poza domem
TU TU – Bezpieczny smartfon i komputer, czyli jak chronić swoje urządzenia w cyberprzestrzeni? – część II
TU TU TU Bezpieczny smartfon i komputer, czyli jak chronić swoje urządzenia w cyberprzestrzeni? – część I
TU TU TU TU Bezpieczne zakupy przez internet

Photo: Richard Patterson / www.flickr.com