Przemysław Mackojc
Wynegocjowana przez Theresę May umowa rozwodowa z Unią gwarantuje, że imigranci z krajów Wspólnoty, mieszkający już w Wielkiej Brytanii, zachowają swoje prawa po Brexicie. Będzie tak, jeśli Izba Gmin przyjmie porozumienie w zaplanowanym na 11 grudnia głosowaniu. A co, jeśli parlamentarzyści odrzucą umowę? Czy Polacy i inni imigranci z UE mogą spać spokojnie?
Brytyjskie ministerstwo do spraw Brexitu opublikowało w czwartek ważny dla 3,3 miliona imigrantów dokument. Zawiera on szczegóły planów dotyczących praw imigrantów z UE na wypadek, gdyby Wielka Brytania opuściła Unię bez umowy.
W liczącym 11 stron dokumencie ministerstwo podkreśla, że „brytyjski rząd pragnie zapewnić obywateli UE, że są mile widziani w Wielkiej Brytanii” i – co najważniejsze – „imigranci mogą pozostać w Wielkiej Brytanii w razie braku porozumienia (z Unią – dop. aut.)”. Autorzy dokumentu podkreślają: „obywatele UE są naszymi przyjaciółmi, sąsiadami, współpracownikami i chcemy, żeby zostali”.
Z dokumentu wynika, że – niezależnie od tego, jaki wynik przyniesie parlamentarne głosowanie nad umową w sprawie Brexitu – rząd brytyjski planuje wdrożyć względem imigrantów z UE procedury, których szczegóły ustalono w porozumieniu z Unią Europejską. Procedury te mają zostać wprowadzone w życie z niewielkimi zmianami.
W praktyce oznacza to, że:
* Imigranci, którzy już mieszkają lub zamieszkają w Wielkiej Brytanii przed 29 marca 2019 roku, będą mogli pozostać na Wyspach na takich samych zasadach, jak dotychczas. Będą mieli te same prawa, co do tej pory, będą mogli podejmować pracę, i studiować. Co istotne, w dokumencie zaznaczono, że imigranci będą mogli korzystać też ze świadczeń publicznych.
* W przypadku, gdyby Wielka Brytania wystąpiła z Unii Europejskiej bez umowy, nie byłoby dwuletniego okresu przejściowego. Obecnie, wypracowane porozumienie zakłada, że dwuletni okres przejściowy zakończyłby się 31 grudnia 2020 roku. Do tego czasu nowi imigranci z UE mogliby się osiedlać na Wyspach na takich samych warunkach, jak dotychczas. Jeśli dojdzie do twardego Brexitu – datą graniczną dla zachowania pełni praw będzie dzień 29 marca 2019 roku.
* Dodatkowo, w przypadku twardego Brexitu (bez umowy), termin rejestracji w systemie imigracyjnym, pozwalającej na uzyskanie statusu osoby osiedlonej, zostałby skrócony do końca 2020 roku (w projekcie umowy z UE zaproponowano, aby rejestracja imigrantów trwała do końca czerwca 2021 roku).
* W przypadku opuszczenia UE bez umowy, zmieniłyby się też zasady łączenia rodzin. Łączenie rodzin wciąż byłoby możliwe, ale jedynie do 29 marca 2022 roku.
* W dokumencie zaznaczono, że od 1 stycznia 2021 roku wprowadzone zostaną nowe przepisy, regulujące w przyszłości kwestie związane z imigracją.
Podróże, wybory i ubezpieczenie
W dokumencie przygotowanym przez ministerstwo do spraw Brexitu znajdują się też informacje na temat podróżnych czy praw wyborczych imigrantów z UE.
* Ministerstwo informuje, że wciąż nie postanowiono, czy po twardym Brexicie obywatele UE będą mogli przekraczać granicę z Wielką Brytanią bez paszportu (na podstawie innego dokumentu tożsamości).
* Autorzy dokumentu zapewniają, że – na wypadek twardego Brexitu – rząd brytyjski pracuje nad koordynacją systemów opieki zdrowotnej i ubezpieczeń społecznych.
* W dokumencie znalazł się też zapis o „akcie dobrej woli” ze strony rządu brytyjskiego, który potwierdził, że w zaplanowanych na maj 2019 roku wyborach lokalnych w Anglii i Irlandii Północnej obywatele UE będą mogli korzystać z praw wyborczych (czynnych i biernych).
Autorzy dokumentu apelują do krajów Wspólnoty o wystosowanie podobnych deklaracji, gwarantujących brytyjskim ekspatom w krajach UE zachowanie dotychczasowych praw.
Dokument doczekał się eksperckich interpretacji. Wynika z nich, że deklaracja ministerstwa daje nadzieję na zachowanie praw, ale i zostawia stronie brytyjskiej szerokie pole do manewru. Zwłaszcza, że – jak zaznaczają eksperci – w wypadku twardego Brexitu w sprawach spornych na straży praw imigrantów nie będze już stał Trybunał Sprawiedliwości UE.
Tekst dokumentu dostępny tutaj: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/762222/Policy_paper_on_citizens__rights_in_the_event_of_a_no_deal_Brexit.pdf?fbclid=IwAR0epCgUZsD_RSZ6-QL2ozSKXCcJJW8_UVsCHBOwwLYJ5gg_7uVSD2cFVqY
Foto: http://www.publicdomainpictures.net/view-image.php?image=168083&picture=great-britain-national-flag
