Bon na zakupy za karmienie piersią. Motywacja czy przekupstwo?

Ponad 10 tysiącom kobiet z South Yorkshire, Derbyshire i Nottinghamshire zaoferowano vouchery uprawniające do dokonania zakupów w sklepach Argos, Asda, Debenhams i Morrisons. Aby otrzymać bon – kobiety musiały zadeklarować (na piśmie), że będą karmić dzieci piersią.

Bon o wartości £120, jeśli świeżo upieczona matka karmiła dziecko do ukończenia przez nie szóstego tygodnia życia i dodatkowo drugi bon (o wartości £80), jeśli kobieta karmiła piersią do szóstego miesiąca życia dziecka. Na taki „układ” zdecydowało się 46 procent matek, które zakwalifikowano do udziału w programie. A program był nie byle jaki, bo dofinansowany ze środków Public Health England.

Skąd pomysł, żeby nagradzać matki karmiące naturalnie bonami zakupowymi? Idea narodziła się w University of Sheffield i University of Dundee. Miejscowi badacze chcieli sprawdzić, jak można skutecznie przekonać matki do karmienia dzieci piersią. Tak powstał „pionierski” program pilotażowy, finansowany ze środków Public Health England i National Prevention Research Initiative.

Program kontrowersyjny, ale problem realny

Z aktualnych danych wynika, że odsetek mieszkających w UK matek karmiących piersią jest jednym z najniższych na świecie. W niektórych rejonach piersią karmionych jest zaledwie 12 procent dzieci w wieku od 6 do 8 tygodni. Dla porównania – aż 80 procent norweskich matek karmi dzieci piersią także wtedy, gdy te ukończą szósty miesiąc życia. Jak podaje Telegraph: „szacuje się, że gdyby więcej kobiet dłużej karmiło swoje dzieci piersią, NHS zaoszczędziłby co najmniej 17 milionów funtów rocznie”. Oszczędności te miałyby wynikać z przewidywanej, mniejszej liczby przyjęć dzieci do szpitali i wizyt u lekarza rodzinnego. Badania wykazują bowiem, że niemowlęta karmione piersią mają mniej problemów zdrowotnych (na przykład rzadziej cierpią na infekcje układu oddechowego). Starsze dzieci w przeszłości długo karmione piersią rzadziej chorują na cukrzyce i rzadziej cierpią na otyłość.

Czy oferowanie matkom bonów zakupowych może zmobilizować je do karmienia piersią i, przy okazji, odciążyć budżet NHS? Pięcioletni, „pionierski” program pilotażowy zorganizowany wspólnymi siłami University of Dundee i University of Sheffield już się zakończył, przyszedł czas na podsumowanie.

Udział w projekcie zaproponowano ponad 10 tysiącom matek, mieszkających w rejonach, w których wskaźniki dotyczące kobiet karmiących piersią są bardzo niskie. 46 procent z nich zdecydowało się wziąć udział w projekcie. Po zakończeniu projektu w rejonach, w których program był prowadzony, odnotowano, że liczba matek karmiących dzieci piersią wzrosła o sześć procent. Według pomysłodawców projektu to wzrost „znaczący”. Nie wszyscy jednak podzielają optymizm badaczy.

Krytycy twierdzą, że badacze zbytnio polegali na zaufaniu i zauważają, że wiele kobiet chcących wziąć udział w programie mogło fałszywie deklarować gotowość do karmienia dziecka piersią (tylko po to, aby otrzymać voucher). Kolejną kwestią sporną jest brak kontroli nad tym, na co kobiety przeznaczały bony (wielu komentatorów obawia się, że mogły to być papierosy czy alkohol). Dodatkowo, krytycy zauważają, że program – z samego założenia – piętnował czy wręcz karał matki, które nie mogły (choćby z uwagi na brak pokarmu) karmić dziecka piersią.

Profesor Mary Renfrew z University of Dundee, współautorka projektu, broni programu, twierdząc, że inicjatywa powstała we współpracy z matkami i personelem medycznym. Program miał motywować kobiety do karmienia piersią i sprawić, że wsparcie dla matek chcących rozpocząć karmienie piersią będzie bardziej dostępne – tłumaczy profesor Renfrew. Według profesor Renfrew rozpoczęcie karmienia piersią jest dla wielu kobiet trudne z uwagi na brak wsparcia w rodzinie i bariery społeczne. Wtóruje jej cytowana przez serwis „Guardian” Anahi Wheeldon, pielęgniarka z Sheffield, która twierdzi, że program pomógł znormalizować karmienie piersią w miejscach, w których wcześniej kobiety uznawały to za zawstydzające.

Autorzy projektu uważają, że program zakończył się powodzeniem i liczą na to, że podobne rozwiązania (bon lub inna nagroda za karmienie piersią) będą stale stosowane w całej Wielkiej Brytanii.